კიდევ ერთი მცდელობა ვოინიჩის მანუსკრიპტის ხანგრძლივი საიდუმლოს ამოსახსნელად. ნახშირბადული დათარიღებით დადგინდა, რომ ის 1408-1438 წლებს მიეკუთვნება. თუმცა, მისი არსებობა უცნობი იყო 1912 წლამდე, სანამ პოლონელმა წიგნის გამყიდველმა ვილფრედ ვოინიჩმა არ შეიძინა. მოგვიანებით ის შეიძინა წიგნის გამყიდველმა ჰ. პ. კრაუსმა, რომელმაც ის იელის უნივერსიტეტის ბეინეკის ბიბლიოთეკას გადასცა 1969 წელს. დღესაც იქ ინახება.

მანუსკრიპტი სავსეა მცენარეების ილუსტრაციებით, უმეტესად უცნობი სახეობების, ასევე მრავალი ზოდიაქოსებრი ნახატით და შიშველი ქალების გამოსახულებებით, რომლებიც აუზებში ირთობენ თავს. გარდა ამისა, ის ვრცელ ტექსტს შეიცავს. მანუსკრიპტი დაწერილია უცნობ ენაზე და მიუხედავად გასული საუკუნის კოდების საუკეთესო გამშიფრავთა მრავალი მცდელობისა, დღემდე გაუშიფრავად რჩება. გამოითქვა ვარაუდები, რომ ეს არის ლათინურის ან პროტო-რომანული ენის, ან თუნდაც ებრაულის ფორმა, თუმცა მისი მნიშვნელობა კვლავ საიდუმლოდ რჩება. ენა მიჰყვება ფორმატს, რომელიც ნამდვილ ენას ჰგავს, გარკვეული სიტყვების გამეორებით.

მრავალმა მეცნიერმა და მოყვარულმა განაცხადა წარსულში, რომ გახსნა კოდი, მაგრამ არავის წარმოუდგენია თეორიების გარდა კონკრეტული მტკიცებულებები. ზოგი მეცნიერის დასკვნით, ის უცხოპლანეტელების დაწერილია.

ნახატი (ცნობილი როგორც "ვარდები"), შეიცავს ცხრა წრეს. ავტორები ამბობენ, რომ გვიან შუა საუკუნეებში სწამდათ, რომ საშვილოსნოს ჰქონდა შვიდი კამერა და ვაგინას - ორი გასასვლელი. ორს პლუს შვიდი უდრის ცხრას. ცენტრალური წრე წარმოადგენს გარე გასასვლელს, ზედა მარცხენა - შიდას. სპარსელი აბუ ბაქრ ალ-რაზი წერდა, რომ ქალწულების ვაგინებში არსებობს ხუთი პატარა ვენა. მათი დანახვა შეიძლება ზედა მარცხენა შიდა გასასვლელიდან ცენტრალურ გარე გასასვლელამდე. მოძრაობა გამოხატულია ხაზებით და ნიმუშებით გამოხატავს ქალის სიამოვნებას. ციხე-სიმაგრის უცნაური გამოჩენა ერთ-ერთში (ზედა მარჯვენა კუთხე, მარცხენა მხარე) შეიძლება იყოს გერმანული სიტყვა "schloss"-ის თამაში, რომელიც შეიძლება აღნიშნავდეს როგორც ციხე-სიმაგრეს, ისე ქალის გენიტალიებს. მზე ორჯერაა გამოსახული და შეიძლება წარმოადგენდეს არისტოტელეს რწმენას, რომ მზე უზრუნველყოფს ბუნებრივ სითბოს ემბრიონის განვითარებისთვის.  

შიშველი ქალები ილუსტრაციებში ძირითადად აუზებში ან წყალთან არიან. ზოგიერთს ხელში უჭირავს საგნები და ავტორები თვლიან, რომ ისინი მიმართულია მათი გენიტალიებისკენ.  

ბოლო თეორიის ავტორებმა იოჰანეს ჰარტლიბი დაასახელეს მანუსკრიპტის სავარაუდო შემქმნელად. ჰარტლიბი იყო ექიმი, რომელიც წერდა ისეთ თემებზე, როგორიცაა ქალთა საკითხები, მცენარეები, აბაზანები, ასტრონომია და მაგია. ასევე ცნობილია, რომ მას ჰქონდა საიდუმლო ენა, რომელიც აღარ არსებობს. ის იყო გარკვეულწილად პურიტანი და არ მიიჩნევდა, რომ ბევრ ადამიანს უნდა წაეკითხა ასეთი თემები მამაკაცების გარდა, აქედან გამომდინარეობს საიდუმლო კოდი. ჰარტლიბი ცოტა ხნით ადრე დაასახელა ალექსანდრე ამელკინმა, როგორც დამნაშავე. მისი თეორიაა, რომ ბავარია-მიუნხენის ჰერცოგ ალბრეხტ III-ს ჰყავდა უბედური ცოლი, რომელიც მაგიური საქმეებით იყო დაინტერესებული, ამიტომ მან თავის ექიმს, ჰარტლიბს დაავალა ამ ნაშრომის შექმნა მის გასართობად. თუ ეს ასეა, მას წარმოდგენაც არ ჰქონდა, რამდენ სხვა ადამიანს გაართობდა ხუთი საუკუნის შემდეგაც, რომლებიც კვლავ ცდილობენ მის გაშიფვრას. 

თუ წიგნს მართლაც აქვს მნიშვნელობა, მაშინ შესაძლოა ექიმმა (როგორიც ჰარტლიბი იყო) დაწერა ის კოდში, რადგან ან შეიძლებოდა ის უხამსად ჩათვლილიყო და პრობლემები შეექმნა, ან უნდოდა დაეცვა თავისი პროფესიული საიდუმლოებები. რისი თქმაც შეგვიძლია არის ის, რომ თუ წიგნს აქვს მნიშვნელობა, მაშინ მისი მნიშვნელობის დასამალად გამოყენებული კოდი უფრო წარმატებული აღმოჩნდა, ვიდრე მას ოდესმე წარმოედგინა. ხუთი საუკუნის შემდეგ და აქა ვართ, კვლავ ვცდილობთ ამ ძველი მანუსკრიპტის მნიშვნელობის გაშიფვრას.

შეგიძლიათ გადაათვალიეროთ ვოინიჩის სრული მანუსკრიპტი იელის ბიბლიოთეკაში: https://collections.library.yale.edu/catalog/2002046.